19-11-2009 Rupsen zoeken
Deze avond zouden we met Vlinderwerkgroep IVN Eemland op zoek gaan naar rupsen van de nachtvlinders. Deze laten zich overdag niet zien maar komen met het donker tot leven. Spannend!!!
Met onze kleine zaklampjes (en 2 ‘schijnwerpers’) betraden we afgelopen dinsdagavond het terrein van voormalig ziekenhuis Zonnegloren te Soest. Er was toestemming gekregen om hier na zonsondergang een kijkje te nemen met de Vlinderwerkgroep, goed geregeld dus.
De coördinator had het terrein al een beetje verkend en wist, zelfs in het donker, waar we naar toe moesten. Op een eik had ze wat smeer gesmeerd. Op het smeer zaten alleen maar pissebedden en hooiwagens, maar de rest van de boomstam was bezaaid met vlindertjes. Overal waar we keken zagen we kleine, wit/zilveren vlindertjes op de boomstammen zitten maar ook hangend in de grassen, aan bramen en andere planten. Het konden Kleine wintervlinders (Operophtera brumata) zijn maar ook de zeldzame Berkenwintervlinder (Operophtera fagata).
De opdracht was natuurlijk om een paar zeldzame exemplaren te vinden. We leerden waar we op moesten letten om de zeldzame van de algemene soort te onderscheiden:
De achtervleugel van de Berkenwintervlinder is lichter van kleur en de voorvleugels hebben meer glans en een rondere vleugelpunt dan die van de Kleine wintervlinder. Maar eerlijk gezegd: het is geen sinecure, ik vind ze allemaal klein en glimmend wit/zilver in het schijnsel van een zaklamp…
We hebben echt honderden (misschien wel duizenden!) Kleine wintervlinders gezien, het was prachtig. Soms liep je door een ‘wolk’ van fladderende vleugeltjes. Op elke beuk en eik zaten tientallen mannelijke vlindertjes te wachten op een beschikbaar vrouwtje. En echt waar: ze zaten in de rij! De mannetjes dus, want op elke boom zaten tig keer meer mannetjes dan vrouwtjes. De mannen moesten hun lusten inhouden tot ze eindelijk aan de beurt waren en de vrouwtjes werden ten prooi gesteld aan ‘groepsverkrachting’. Best sneu toch, voor beide geslachten?!
Het kan ook zijn dat we te vroeg waren voor de vrouwtjes, ze schijnen pas vanaf 23.00 uur echt actief te worden.
Tussen de honderden Kleine wintervlinders ontdekten we een enkele Najaarsspanner, een mannetje Grote wintervlinder, een vrouwtje Grote wintervlinder en een Bosbesuil. En natuurlijk een paar zeldzame Berkenwintervlinders.
Ik kan me voorstellen dat er mensen zijn die nu denken: “Maar jullie gingen toch rupsen zoeken?” Ja, dat klopt, we hebben er alleen geen eentje gezien! Maar dat kan ook komen omdat we zo onder de indruk waren van de enorme hoeveelheid nachtvlindertjes om ons heen dat we helemaal zijn vergeten om rupsjes te zoeken…
Na ruim anderhalf uur door het donkere bos te hebben gelopen liepen we weer terug naar de parkeerplaats. We hoorden een uil roepen, en iemand met verstand van vogels kon ons vertellen dat het een vrouwtje bosuil was. Bij de auto’s aangekomen werd gevraagd (door degene die zowel geïnteresseerd is in vlinders, vogels, fotografie en sterren) of we nog zin hadden om even door de telescoop naar de sterrenhemel te kijken. Natuurlijk wilden we dat! Het was een prachtig heldere hemel, vol met sterren. Eerst bekeken we de open sterrenhoop Pleiaden of Zevengesternte, een (relatief) jonge groep sterren van 100 miljoen jaar. Ze maken zich net los van de gaswolk waaruit ze ontstaan zijn.
Daarna werd de kijker gericht op een ster van sterrenbeeld De Grote Beer. Hij liet ons kijken naar Mizar, en het tweede sterretje erbij, Alcor. Dit is een visuele dubbelster, ze staan niet echt dicht bij elkaar maar toevallig in dezelfde richting. Mizar zelf is wel een echte dubbelster. Met het blote oog is de visuele dubbelster nauwelijks te zien. Bij de Indianen werd het gebruikt als test om te controleren of je goede ogen had.
Tot slot konden we een blik werpen op de planeet Jupiter. We zagen de 4 manen en konden zelfs, bij een vergroting van 60x, twee bandjes over de planeet zien lopen. Dit zijn wolkenbanden en de Aarde past er gewoon compleet in zo'n bandje. Met een grotere telescoop is de Grote Rode Vlek te zien, een storm die al eeuwenlang woedt en waar de Aarde ook 3x in past.
Het was een wonderlijk mooie vlindertocht met een leuke afsluiter. Wat een bijzondere ervaring om tussen zoveel vlindertjes door te lopen, wat geweldig om al die zilveren vleugeltjes, het licht van de zaklampen weerkaatsend, op een donkere boomstam te zien. We hebben er op en top van genoten!
Als toetje, voor de liefhebbers, hier de link naar een kort filmpje van een spin die een Kleine wintervlinder als prooi heeft. Hij (of zij) is er druk mee aan het slepen! Moord en doodslag dus, maar gelukkig waren er meer dan genoeg andere Kleine wintervlinders die nog wel leefden!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten