De Bonte vliegenvangers

De bonte vliegenvangers

3 mei 2010, door Violet Middelman

Afgelopen woensdag ging ik eerst met de Vlinderwerkgroep IVN-Eemland het gebied De Stompert inventariseren. We vonden een aantal zeldzame rupsen, zagen gewone wegwespen (spinnendoders) vechten om een spin, er fladderden verschillende dag- en nachtvlinders rond en als toetje kruiste een reebokje ons pad. Het was ruim 12 uur geweest toen we het gebied verlieten en terugkeerden naar huis. Ik had niet veel tijd in verband met een volgende afspraak maar moest nog wel even wat eten. Het was prachtig weer, en de (nieuwe) kiosk bij de Lange Duinen lag op mijn weg. Een mooie plek om even snel iets te eten en te drinken. Terwijl ik aan een tafeltje zat werd mijn aandacht afgeleid door twee vogeltjes die druk bezig waren bij een nestkast. Ze vlogen het kastje in en uit, maar namen geen nestmateriaal of voedsel mee naar binnen. Ze leken vooral erg in hun sas met een ruimte waarin ze een gezinnetje zouden kunnen stichten. Constant waren ze in de buurt van de nestkast en vlogen ze speels achter elkaar aan.


Het bonte vliegenvanger mannetje toont zijn kleuren - foto: Violet Middelman


Een prachtig gezicht, maar wat voor vogeltjes waren het? Geen koolmezen of pimpelmezen, geen vinken, geen boomklevers… Voor mijn gevoel waren het vliegenvangers. Niet dat ik veel ervaring heb met die vogeltjes, maar toch. Het waren in ieder geval geen vogeltjes die ik dagelijks zag en ze hadden een dun snaveltje wat duidt op insecteneters. Ik maakte wat foto’s en genoot van het drukke gebeuren. Op een gegeven moment kwam er een grote bonte specht op bezoek. De specht (zeer groot in verhouding met de drukke vogeltjes) landde vlak boven de nestkast op de stam en ging daar op zoek naar voedsel. De vogeltjes kwamen direct aangevlogen en joegen de veel grotere vogel met veel herrie en druk vlieggedrag weg. Toch altijd bijzonder om te zien dat kleine vogeltjes zoveel durf hebben om hun territorium en/of kroost tegen grote rovers te beschermen.

Thuis gekomen zocht ik snel op internet welke vogels het geweest konden zijn en kwam inderdaad uit bij de vliegenvangers. Het ging om de bonte vliegenvanger. Schitterend dat ze bij ons in Soest misschien gaan broeden: het zijn echte trekvogels en waren een paar decennia terug zeker nog niet algemeen in Nederland. Maar ze komen hier steeds vaker voor. Het zijn typische holenbroeders, maar prefereren vaak een nestkast boven een natuurlijke holte. De bonte vliegenvangers overwinteren in West-Afrika, ten zuiden van de Sahel. Dat is zo’n 6000 km vliegen naar Nederland als ik het goed heb!

Zoals de naam ‘vliegenvanger’ al aangeeft leeft de bonte vliegenvanger uitsluitend van insecten.


Bonte vliegenvanger paartje (koppie uit nestkastopening = man en vogel rechts op tak = vrouw) - foto: Violet Middelman


Het bewuste nestkastje is gemaakt door Jaap van den Berg. Hij heeft voor het materiaal gebruik gemaakt van ‘Russisch grenen’: restanten van het hout dat voor de nieuwe kiosk (in blokhutvorm) is gebruikt. Bijzonder is dat de nestkasten pas vier weken geleden zijn geplaatst en er nu al duidelijk interesse voor was! Geweldig dat de natuur zo snel de nieuwe mogelijkheden benut! En ook maakt het duidelijk dat de natuur behoefte heeft aan extra nestgelegenheid.

Voorlopig is het nog de vraag of de bonte vliegenvangers hier ook daadwerkelijk gaan broeden, maar zoals ze de nestkast verdedigden, toen de grote bonte specht te dichtbij kwam, geeft aan dat ze het in ieder geval een mooie nestkast vonden!

Ik heb genoten van het prachtige schouwspel en hoop dat er nog veel meer mensen zijn die hiervan kunnen genieten. Om te zorgen dat de bonte vliegenvangers niet worden afgeschrikt blijft het natuurlijk zaak om afstand van de nestkast te houden. Vanaf het terras van de kiosk bij de Lange Duinen valt e.e.a. goed te bekijken. Het is dan ook niet nodig om de vogels te verstoren door vlak onder de nestkast te gaan staan!

Hopelijk gaan de bonte vliegenvangers er inderdaad nestelen, kunnen ze hun jongen ongestoord laten uitvliegen en kan iedereen die dat wil er ook van genieten.